विद्यापती ठाकूर - दोन कविता

चौदाव्या शतकातल्या 'विद्यापती' नावाच्या कवींची एक कविता कालच Poetry Chaikhana नं पदरात घातली. ती अशी:

As the mirror to my hand,
the flowers to my hair,
kohl to my eyes,
tambul to my mouth,
musk to my breast,
necklace to my throat,
ecstasy to my flesh,
heart to my home --

as wing to bird,
water to fish,
life to the living --
so you to me.
But tell me,
Madhava, beloved,
who are you?
Who are you really?

Vidyapati says, they are one another.



आज गायत्रीची ही ताजी नोंद वाचली, त्यात तिने विद्यापतींच्या ह्या दुस-या एका कवितेचं सुरेख मराठी रूपांतर केलंय -

He promised he'd return tomorrow.
And I wrote everywhere on my floor:
"Tomorrow."

The morning broke, when they all asked:
Now tell us, when will your "Tomorrow" come?
Tomorrow, Tomorrow, where are you?
I cried and cried, but my Tomorrow never returned!

Vidyapati says: O listen, dear!
Your Tomorrow became a today
with other women.



ह्या कवितेचं हिंदीत रूपांतर करण्याचा माझा प्रयत्न:


कल लौटने का दे वचन चल जो दिये मोरे पिया,
रंग 'कल' के नाम का घर-द्वार को मैंने दिया ।

पूछता है पौ के फटते ही मुझे ये गांव सारा,
"श्यामला री, अब बता दे आयेगा कब 'कल' तोरा?"

मोरे 'कल', सबकुछ मोरे, अब किस डगर ढूंढूं तोहे?
रो-रो के ये मन भोर को ही रात की छाया में है ।

"छोड, प्यारी, स्वप्न टूटा" कहत हैं विद्यापति,
"तोरा 'कल' तो हो चुका है आज सौतन-संगति"।


- मंदार.

ओंडके

जा, तू जा सखी माघारी.
नको आज गळामिठी, नकोच आज गाठभेट.
उद्या, परवा, तेरवाही नकोच.
जाऊ दे थोडे दिवस, सरू दे थोडे महिने.
वेडाबाई, रोजच तर भेटतेस!
.. निदान तुझी आठवण तरी येऊ देशील का नाही?

नकोच. रोज नको दिसू तशी, रोज नको सापडू अशी.
चंद्र-सूर्य संध्याकाळ, शब्द-सूर रानफुलं -
कशातच शोधलं नाही तुला, किती दिवसात.

गर्दीत मिसळून जाऊ दोघं.
भरकटू दूर, दूर तिरपांगड्या दिशा निवडून.
थोडी जा दृष्टीआड, थोडी हाकेच्या पलीकडे.

जरा बघू एकटंच चालून. पाहू वेगात धावून.
खाऊ चार धक्के एकटेच, देऊही दोन लावून.
ठरवून हरवून जाऊ, असं म्हण फार तर.

डोंगरद-यात हिंडताना
रानफुलांचा चुकार वास छाती भरभरून घेताना,
रात्री उघड्यावर पहुडल्यावर
चांदण्याचा स्पर्श होताना,
झ-याच्या अलिप्त खळखळीबरोबर
सुरेल तान छेडताना
जेव्हा तू कडकडून आठवशील,
जेव्हा तुझा गंध-सूर-स्पर्श यांनी
आणि यांनीच
माझा जीवताप शमेलसा वाटेल
तेव्हा निघेन परत यायला.

आणि तूही गेली असशील
सातासमुद्रापार निघून,
उडवला असशील घोडा चौफेर,
घातले असशील मातीत हात
आणि फुलवले असशील मोती.
दाणेदार अक्षरात गोंदले असशील
तुझे हळुवार चांदणबोल.
जेव्हा - आणि जर! -
तुला त्या मातीत
माझा रापलेला चेहरा पुन्हा दिसेल,
त्या शब्दांत माझा सूर ऐकू येईल,
आणि माझी कडकडून आठवण होईल,
तेव्हा - आणि तरच -
नीघ परत यायला.

पण परतीची वाट
जरा भरभर चालशील ना?


- मंदार.